Çocukların her istediğine evet denmeli mi?

Her anne baba çocuklarını en iyi şekilde yetiştirmek ve onu hayata hazırlamak ister. Öğrenme sürecinde kendi istediği olsun isteyen çocuk doğal olarak talep etmeye ve ısrar etmeye başlar. Bazı ebeveynler çocuğu üzülmesin, ağlamasın, mutlu olsun ya da sussun diye yanlış olduğunu bilseler de hayır yerine evet diyebilmektedirler.

Halbuki bu şekilde davranmak çocuğu mutlu etmekten çok onun kendini geliştirmesine, hayal kırıklıkları ile başa çıkmayı öğrenmesine engel oluşturacaktır. Çocuğuma hayır dersem beni artık sevmez, kötü ebeveyn olurum diye düşünülebilir. Aslında hayır demek çocuğu gerçek dünyaya hazırlamak, ona sınırları öğretmek, doğru ve yanlışı ayırt etmesini sağlamak demektir. Çünkü başka ortamlarda her istediği olmayacağından bununla baş etmeyi aile içinde öğrenerek sorunla karşılaştığında daha az incinecektir.

Fakat aile içinde üzülmesine fırsat verilmeden her istediği önüne sunulan çocuk dışarda bunun olmadığını görünce incinecek, kırılacak, kişilerarası iletişimde sorunlar yaşayacaktır belki de çevreden dışlanacaktır.

Tabi ki çocuk uygun olmayan bir şey istediğinde ve isteği reddedildiğinde tepki göstererek, ağlayarak, bağırarak, ısrar ederek istediğini elde etmeye çalışacaktır. Anne babanın bu noktada ona istediği şeyin neden olmayacağını kısaca açıklaması ve ona başka bir seçenek sunması gerekir. Böylece çocuk hem neden istediğinin olmayacağını hem de onun yerine ne yapacağını yani doğru davranışı öğrenmiş olur.

İstediği reddedilen çocuk doğal olarak üzülecek, hayal kırıklığı yaşayacaktır, ama bu şekilde gelişecek, güçlenecek, başa çıkma gücünü arttıracaktır.

Kısaca:

Hayır demekten korkmayın

Davranışınızda istikrarlı olun. Örneğin, çocuğun yemekten önce abur cubur yemesine hayır diyorsanız, başka bir zaman evet yiyebilirsin demeyin. Kuralda devamlılık sağlayabilmek çocuğun doğru davranışı öğrenmesini kolaylaştıracaktır.

Ona neye neden hayır dediğinizi kısaca anlayacağı şekilde anlatın. Anlattığınız halde ısrar etmeye devam ederse, başka şeyle meşgul olarak bu davranışını görmezden gelin ki ısrarının işe yaramayacağını öğrensin.

Ebeveynler olarak ortak dil kullanın ve kurallar ikiniz için de değişmesin. Yani birinizin hayır dediğine diğeri evet dememelidir. Kendi içinizde çatışıyorsanız bunu önceden konuşup bir karara varıp çocuğa o şekilde ikiniz de aynı kuralı sunun.

Çocuk ağlamasının dozajını arttırıp kendine ya da çevreye zarar verecek boyuta geldiğinde bile pes etmeyin, söylediğinizden vazgeçmeyin. Bu şekilde “ ağlarsan ısrar edersen de bir şey değişmeyecek” mesajını verecek ve onun ağlayarak isteme davranışını da zamanla azaltmış olacaksınız.

Eyvah ben çok evet dedim alıştı nasıl hayır derim artık diye düşünen anne babalar unutmamalıdır ki davranış öğrenilen bir şeydir ve değişebilir. Çocuklar artık hayır deneceğini bilebilir ve zamanla da ağlama davranışının işe yaramayacağını öğrenip bu davranıştan vazgeçebilirler.

Uzm. Psk. Sibel AKGÜN